Oude maten en gewichten

Steden hadden vroeger vaak hun eigen eenheden. In 1809 werd bij Koninklijk Besluit het Metrieke Stelsel geintroduceerd. Pas rond 1870 kwamen de nieuwe namen voor maten en gewichten in zwang.

Lengte maten:

Streep = na 1820 vastgesteld op 1 millimeter
Lijn = 0,21802 cm
Duim = 2,573 cm (Amsterdamse duim) 2,616 cm (Rijnlandse duim). Later vastgesteld op 1 cm.
Palm = kleine palm 3 cm/grote palm 9 cm 10 duim. Na 1820 vastgesteld op 10 centimeter.
Span = 23 centimeter. Later 2 decimeter.
Voet = 28,3 cm (Amsterdamse voet) 30,8 cm (Rijnlandse voet). Later circa 30 cm.
El = 0.688 m (Amsterdamse el) 0,6823 m (Delftse el) 0,69 m (Goese el) 0,694236 m (Haagsche el). Later 1 meter.
Vadem = 1,698 meter (Amsterdamse vadem) 1,88 meter (Rijnlandse vadem). Later 1,8 meter.
Roede = 3,6807 meter (Amsterdamse roede) 3,7674 meter (Rijnlandse roede). Later 10 meter.
Nederlandse mijl = 5,55 kilometer. Later 1 kilometer.Oppervlakte maten:
Bunder = 1,29 ha (Bredase bunder) 0,87 ha (Gelderse bunder). Later 1 ha.
Mud = 4 schat = 2375 m2. Later 27,2 are, soms 26 are en soms 33 are = 0,40 ha.
Morgen = 0,8129 ha(Amsterdamse morgen) 0,9183 ha (Voornse morgen) 0,9358 ha (Gooise morgen) 0,8516 ha (Rijnlandse morgen). 1 ha.
Gemet = 0,4591 ha (Voornse gemet) 0, 4258 ha (Rijnlands gemet). 0,4456 ha (gemiddeld 0,4500 ha).
Hont = 100 vierkante roeden, meestal 1/6 morgen= gemiddeld 0,14 ha.
Loopense = 1615m2 (Bredase loopense), 1420 m2 (‘Den Bosche loopense)
Schepel = ongeveer 9 are.
Schat = 4 spint = 6,8 are.
Spint = 10 vierkante roeden = 1,7 are.
Roede = 15,3 m2 (Voornse roede). Later 1 are.Gewichtsmaten:
Last (inhoudsmaat voor graan) = 3010,5 liter (Amsterdamse last). Na 1820 vastgesteld op 3000 liter.
Mud (gewichtsmaat voor bijv. graan) = 111,5 liter (Amsterdamse mud) 115,7 liter (Deventer mud). Later 100 liter.
Zak = 83,3 liter (Amsterdamse zak) 86,5 liter (Bredase zak).
Schepel (gewichtsmaat droge waren) = 27,875 liter (Amsterdamse schepel) 41, 7 liter (Nijmeegse schepel). Na 1820 vastgesteld op 10 liter.
Vat = 1,7 liter (Amsterdams vat) 20,8 liter (Nijmeegs vat).
Kop = 0,871 liter (Amsterdamse kop) 5,6 (Helmondse kop). Later1 liter droge waar.
Pond = 494,090 gram (Amsterdamse pond) 469,728 gram (Haagse pond). Later 500 gram.
Lood = 15,440 gram (Amsterdamse lood) 14,679 gram (Haagse lood). Later 10 gram.
Wichtje = 3, 700 gram (Haags wichtje). Later 1 gram.
Korrel = 0,1 gram.Drankmaten:
Okshoofd = 220 liter of 232,5 liter.
Aam = circa 155 liter.
Mud/vat = 100 liter.
Anker = circa 38,75 liter.
Stoop = circa 2,42 liter.
Mingel of mengel = circa 1, 21 liter.
Pint = 0,5 liter.
Kan = 1,3 liter (Nijmeegse kan) 1,6 liter (Bredase kan). Later 1 liter.
Fles = circa 0,861 liter.
Mutsje = 0,15 liter.
Maatje = 1,4 liter (Helmonds maatje). Later 0,1 liter.
Vingerinhoud = 1 centiliter.