Er zijn zelfstandige naamwoorden in het Nederlands die als lidwoord zowel
de als het hebben, terwijl de betekenis van die beide vormen verschilt. Een
voorbeeld is de bal (om mee te spelen) en het bal (om te dansen).
woord | de | het |
aal | paling, mestvocht | bier |
aas | kaart | als spijs (lokaas) |
achterdeel | plank | gedeelte |
achtste | na de zevende | deel |
akoniet | plant | vergif |
appel | oproep | fruit |
bal | is rond | als danspartij (bal) |
bestel | regeling | beschuit |
blik | oogopslag | als stofnaam (koperblik) |
blok | klomp | hout |
bocht | kromming | als rommel (onkruid) |
boor | als werktuig (boor) | borium |
bos | bundel | woud |
boston | dans | kaartspel |
bot | vis | been |
bowling | baan | spel |
broek | kleding | land |
buis | pijp | als kleding (hemd) |
buiten | platteland | landgoed |
burgerschap | verzamelnaam | staat van burger |
buurschap | verzamelnaam | het nabuur zijn |
chinees | persoon | als taal |
commando | soldaat | als bevel |
courant | krant | als munt (wettig betaalmiddel) |
deel | plank | gedeelte |
derde | na de tweede | deel |
diagonaal | lijn | weefsel |
djati | boom | hout |
doek | lap | schilderij |
dok | slag, stomp | als schepen/sluizen (dok) |
domino | vermomming | spel |
dril | gelei | weefsel |
duo | zitting | tweetal |
eigendom | als recht (zaak) | bezit |
failliet | bankroetier | bankroet |
fortuin | geluk | geld |
fret | boor | dier |
fries | persoon | taal |
gemaal | echtgenoot | in de polder (gebouw) |
genie | leger | persoon |
gift | geschenk | vergif |
glacé | handschoen | leer |
golf | in zee | spel |
granaat | bom | stofnaam |
grauw | snauw | gepeupel |
groen | nieuweling | kleur |
grom | geluid | ingewand |
grondeigendom | recht | bezit |
haam | net | juk |
haar | haardos | enkele haar |
halfzwaargewicht | bokser | klasse |
hamerslag | klap | schilfers |
handbal | bal | spel |
hangoor | persoon | oor |
havanna | sigaar | kleur |
heer | persoon | leger |
heul | opening, brug | heil |
hof | tuin | van de koningin |
hol | lopen | van een konijn |
hyacint | bloem, edelsteen | stofnaam |
idee | filosofische term | denkbeeld |
imperiaal | op auto | papierformaat |
indigo | plant | kleur |
intermediair | persoon | bemiddeling |
jacht | jagen | schip |
jak | buffel | kleding |
janhagel | koek | gespuis |
jood | persoon | jodium |
kaki | soldaat | stof |
kamelot | slechte waar | weefsel |
kamp | legerplaats | strijd |
kapitaal | hoofdletter | geld |
kartel | kerf | vereniging |
katoog | steen | oog van kat |
keel | lichaamsdeel | rood |
kerstbal | in de boom | dans |
klad | vlek | kladwerk |
koper | persoon | metaal |
koppel | band | stel |
koraal | kraal | gezang |
kornet | muziek | vissen |
kouter | persoon | ploegmes |
kozijn | neef | raamwerk |
kriel | persoon | kleingoed |
kroos | inkeping | gewas |
krop | gezwel | meel |
kuch | hoest | stofnaam |
kwart | muziekterm | vierdedeel |
labiaal | lipklank | van orgel |
lamprei | vis | konijntje |
leepoog | persoon | druipend oog |
leer | ladder | stof |
legaat | persoon | erflating |
lek | druppel | lekgat |
leng | kabeljauw | bederf |
libel | insect, waterpas | schotschrift |
licentiaat | persoon | graad |
lichtgewicht | bokser | klasse |
lof | eerbetoon | groente |
maal | zak | maaltijd |
mal | vorm | zotheid |
mangel | werktuig | gebrek |
mediaan | zwaartelijn | papier |
mens | man en vrouw | vrouw |
messing | van een plank | metaal |
metaal | industrie | stofnaam |
middelgewicht | bokser | klasse |
middengewicht | bokser | klasse |
moer | van de bout | moerassig land |
moor | zwart dier | gevlamde stof |
mot | dier | molm, zaagsel |
nabuurschap | verzamelnaam | het nabuur zijn |
naturel | persoonsnaam | stofnaam |
niet | geen prijs | het niet-zijn |
noodweer | tegenweer | slecht weer |
omber | stofnaam | kaartspel |
onderslag | waterstroom | fundering |
opzet | voornemen | opzettelijkheid |
oranje | boom | kleur |
origineel | persoonsnaam | oorspronkelijk stuk |
pad | dier | weg |
part | streek, gril | deel |
pas | bewijs | waterpas |
pastel | plant | kleur |
paternoster | rozenkrans | onzevader |
patroon | baas | model |
perspectief | doorzichtkunde | vergezicht |
pleit | vaartuig | rechtsgeding |
portier | persoon | autodeur |
portugees | persoon | taal |
positief | stellende trap | van foto |
priesterschap | verzamelnaam | waardigheid |
primaat | primaatschap | persoon |
prutoog | persoon | druipend oog |
punt | stip | spits |
raam | raming | venster |
rek | veerkracht | boekenrek |
restant | uitgelote obligatie | overschot |
retour | terugkeer | retourbiljet |
rijm | rijp | vers |
rit | het rijden | kikkerrit |
sabel | zwaard | bont, zwart |
sas | stofnaam | schutsluis |
schildpad | dier | stofnaam |
schot | koe | afschotting |
schroot | van hout | van metaal |
sekwester | persoon | sekwestratie |
siamees | persoon | taal |
skunk | dier | bont |
slag | klap | soort |
slang | dier | groeptaal |
slik | het slikken | slijk |
snees | persoon | verzamelnaam |
sol | noot | colloi¨dale oplossing |
span | maat | paar |
speen | tepel | aambeien |
spil | as | kaapstander |
spits | hond | om af te bijten |
spoor | uitsteeksel | rail |
staal | steel, tronk | metaal |
stift | staaf | klooster |
stof | vuil | goed |
substituut | persoon | vervangende |
tarok | troefkaart | kaartspel |
tartan | mantel | stof |
tegengift | geschenk | vergif |
toeval | ziekte | kans |
twist | ruzie | katoengaren |
val | het vallen | touw |
vat | houvast | ton |
vedergewicht | bokser | klasse |
veer | springveer | boot |
vest | gracht | kleding |
vierde | klas | deel |
vijfde | klas | deel |
vinkenslag | het zingen | knip |
vizier | persoon | voorwerp |
vlaak | vlechtwerk | zandplaat |
vlak | vlek | gebied |
vlek | smet | dorpje |
vleggewicht | bokser | klasse |
voetbal | bal | spel |
wan | wanmand | lek |
want | handschoen | touwwerk |
week | periode | week gedeelte |
weer | ram, eelt, knoest | luchtgesteldheid |
wetstaal | taal van de wet | staal om op te wetten |
whist | partner | spel, drank |
wisselzegel | om te plakken | zegelrecht |
wurm | worm | kind |
zeen | pees | stofnaam |
zegel | om te plakken | zegelmerk |
zesde | klas | deel |
zevende | klas | deel |
zicht | kleine zeis | het zien |
Bron: 0.a. Aad van de Wetering en Van Dale Groot woordenboek der Nederlandse taal.